Yetişkin Disneyland'i

Las Vegas bir şehir değil, önce bunu iyi anlamak gerek. Las Vegas bir eğlence parkı. Çölün ortasında suni olarak yaratılmış bir eğlenme tesisi. Şehir dışındaki bir gece kulübünün daha büyüğünü düşünün...

Bu nedenle Vegas'ın yıllar içinde gelişimi de bildiğimiz sosyolojik dengeler üzerinden olmadı. Eğlence arttıkça ziyaretçi, ziyaretçi arttıkça ekonomi, ekonomi arttıkça hizmetler ve o hizmetleri sağlayanlar arttı. 50 dereceleri bulabilen sıcaklık hariç hiçbir şey vadetmeyen çölün üzerinde her geçen yıl büyüyen bir vaha oldu. İronik olan ciddi su sorunu var Vegas'ın. Vaha demek bile biraz abes kalıyor.

Las Vegas, 2. Dünya Savaşı yıllarında ünlü mafya babası Bugsy Siegel'ın önderliğinde temeli atılan suni bir kumar cenneti aslında. Kaliforniya'nın kumarı sınırlayan kanunları mafyanın bu önemli gelirini polisle sürekli bir kovalamaca haline getirince Siegel liderliğindeki Yahudi Mafyası, İtalyan Mafyası ile ortaklık kurup komşu eyalet Nevada'ya gitmeye karar veriyor. Nevada'nın neredeyse hiçbir doğal çekiciliği olmadığı için Bugsy, daha suni bir cazibe yaratmak zorunda kalıyor. Gerek arazi bedeli gerek kumar serbestisi durumlarını göz önünde bulunduran Siegel, "Para gelecekse mafyadan da gelsin başımız üstüne" diyerek, arkadaşlarına her tür kolaylığı gösteriyor. Los Angeles'tan arabayla dört saat mesafede, çölün ortasındaki kumarhaneler şehri Las Vegas böyle doğuyor.

2000'lerin başına kadar doğal gelişimi de aslında bu genel çerçeve içinde oldu Las Vegas'ın. Elbette kumar işi büyüdükçe, organize suçla mücadele arttıkça mafyanın elindeki kumarhaneler sırayla dev şirketlerin eline geçip işin kriminal tarafı devre dışı kaldı. Önce Fremont Caddesi'nde sağlı sollu otellerden ibaret olan 'Eski Vegas' zamanla buraya sığmamaya başladı ve dev şirketler daha fazla kumar meraklısını çekmek, daha büyük ve görkemli binalar inşa etmek için Fremont'u dik kesen Las Vegas Bulvarı'nı mesken tuttular. Veya daha bilinen adıyla Strip'i.

Bugün Vegas denen yer temelde bu dev bulvardan oluşuyor. Her biri beş binin üzerinde odaya sahip, kendi içinde birer kasaba olan yan yana dizilmiş dev oteller. Caesar's Palace, Wynn, Aria, Venetian, MGM Grand, Bellagio, Resorts World, Cosmopolitan gibi her biri birer mimari harikası olan dev binalar. Las Vegas için kilit kelime ihtişam. Yan yana olan otellerin müşteri çekebilmek adına her yıl üstüne koyarak daha görkemli, daha ihtişamlı yapılar yaptığını görüyoruz. En son 2021'de açılan Resorts World'ün maliyetinin iki buçuk milyar dolar olduğu söyleniyor. 14. yüzyıl İngilteresi temasıyla tasarlanan Excalibur'da Kral Arthur dönemi şövalyeleri ortalıkta dolaşırken, Luxor zaten piramit şekliyle antik Mısır temalı olduğunu uzaktan ilan ediyor. İçeride her şey bu tema etrafında. Sfenks'inden, mumyalarına… Paris temalı Paris'te 1/2 ölçeğinde Eyfel Kulesi'ni bulmak, Venedik temalı Venetian'da kanallarda gondolla gezip birebir yapılan Rialto Köprüsü'nün altından geçmek mümkün. Caesar's Palace'ta antik Roma yeniden hayat buluyor. Saymakla bitmez bu temaların tüm görkem ve ihtişamı paradan asla kaçılmadan yaşatılıyor.

Bütün bunlar sadece kumarla olmamış elbette. Zaten Vegas için kırılma noktası MGM Grand grubuna bağlı otellerin bu ihtişamı kullanıp, kumar dışında da turistleri cezbetme çabası ile gerçekleşiyor. Önceleri sadece kumar için gelinen Vegas'ı dev bir eğlence parkına dönüştürüp, hem kumar hem de eğlence cenneti yapma fikri 2000'lerin başında iyice hızlanıyor. Birbiri ardına Strip'te dikilen mimari şaheser oteller, birer eğlence kasabası gibi kumar için gelen erkeklerin eşleri ve çocukları için de farklı eğlenceler düzenlemeye başlıyor.

Amaçlarına da ulaşıyorlar. Vegas, yaklaşık yirmi yılda bir kumar cennetinden bir eğlence cennetine dönüşmüş durumda. Âdeta bir yetişkin Disneyland'i. 300 dolara bir saldırı helikopterine binerek gerçek makineli tüfekle aşağıdaki hurda araçlara ateş edebilir veya iki saat boyunca sıra sıra duran egzotik Lamborghini, Ferrari, Porsche gibi rüya otomobilleri pistte kullanabilirsiniz. Bildiğiniz lunaparkın gelişmiş modeli. Ama vadedilen eğlence sadece yetişkinlerle sınırlı da değil. Her yaştan insanın eğlenmek adına aklına gelebilecek her şeyin en iyisi var Vegas'ta….

Saygın yemek dergileri tarafından seçilen dünyanın en iyi aşçıları listesinde açık ara en fazla sayıda aşçı Vegas restoranlarında çalışıyor. Dünyanın en ilgi çekici sahne performanslarının ciddi bir kısmı yine burada. Misal, ünlü akrobasi ekibi Cirque du Soleil'in 14 farklı gösterisinden en beğenilen ikisi O ve Ka yıl boyunca Bellagio ve MGM Grand'de sahneleniyor. David Copperfield, Criss Angel gibi sihirbazlar, Jerry Seinfeld başta olmak üzere en ünlü komedyenler hep Vegas'ta sahne alıyor.

Kasaba gibi çalışan otellerin içindeki gece kulüplerinin görkemini şöyle anlatalım: Venetian içindeki Tao, 2019'da yenilendi. Sadece yenileme bütçesi 40 milyon dolardı. Geceleri DJ olarak Tiesto ve David Guetta'nın sahne aldığı bir yerden bahsediyoruz. Aynı otellerin havuzları ise orta çaplı birer deniz koyu boyutlarında ve aynı anda bin civarında insana hizmet verebilecek ebatta. Orada verilen havuz partilerinin seviyesi sizin hayal gücünüze kalmış.

Şarkıcı ve gruplar konser vermeye değil Vegas tabiriyle 'residency'ye geliyorlar. Yani geçici ikamete. Iron Maiden geliyor, o otelkasabaların devasa konser salonlarında bir buçuk ayda 30 gece sahne alıyor. The Weeknd, Metallica, Celine Dion vs… İşin ilginci, bu kadar eğlence temelli bir şehirde spor uzun süre hiç sahne almadı. ABD'deki profesyonel ligler (NBA, MLB, NFL ve NHL) Vegas'tan uzak durmayı tercih ettiler. Bunun temelinde 90'lı yıllardaki bir bahis yasası kaynaklı hukuki engel vardı. Bu yasa değiştikten sonra da ABD'de bahis oranlarının belirlendiği merkez olan Vegas'ta konumlanmaktan, zaten alıp yürüyen "Oyunu etkileyen bahis şirketleri" mitinin daha da güçlenmesinden çekindi tüm ligler. Ancak 2010'lu yıllarda şehir geometrik olarak büyüdükçe, eğlence alternatifleri katlanıp, eğlence sektörünün 1 numaralı adresi olunca bu çekincenin çok ötesinde bir ekonomik cazibe ortamı oluştu. Bugün bu eğlence parkının çalışanları sayesinde yerleşik Vegas nüfusu 650 bin civarına gelmiş durumda. Daha önemlisi yıl boyunca ortalama hafta içi turist sayısı üç, hafta sonu ise beş milyon seviyelerinde. Yani herhangi bir günde Vegas'ta yaklaşık dört milyon kişi bulunuyor.

2010'larla birlikte eğlence vahası, ABD'lilerin bir numaralı eğlencesi spora da kapılarını açmış durumda. Daha doğrusu zaten açık kapıdan spor organizasyonları da girmeye, bu devasa ihtişamdan ve paradan paylarını almaya başladılar. Vegas'a adımını atan ilk büyük lig NHL oldu. Golden Knights yeni kurulan bir takımdı ve ikametini Las Vegas olarak belirledi. Yazın 40 derecenin altına düşmeyen çölün ortasında bir buz hokeyi takımı biraz ironik olsa da daha ilk sezondan inanılmaz bir başarı elde ettiler. Oteller, hatırlı müşterilerine jest yapmak için tüm locaları ve önemli sayıda sezonluk bileti aldı. Ve Golden Knights daha ilk sezonunda NHL finaline kadar yükseldi. Hemen arkasından WNBA, Aces ile şehre girdi.

ABD'de profesyonel sporun zirvesi NFL de gecikmedi. Yıllardır Oakland'da bulunan Raiders önceki sene Las Vegas'a geçiş yaptı. Yaklaşık iki milyar dolara mal olan bir mimari şaheser olan Allegiant Stadyumu ile birlikte Vegas'ın bir başka referans tesisine yerleştiler. Localar, sezonluk biletler yine 'kasabalar' tarafından kapışıldı. NBA'in de çoktan Vegas için anlaştığı ama bir sonraki toplu iş sözleşmesini beklediği söyleniyor. Tahmini takım kurma ücreti üç buçuk milyar dolar olacak. Vegas'ın Golden Knights ve Aces'a ev sahipliği yapan salonu T-Mobile Arena zaten hazır.

Bununla da bitmiyor elbette. Drive to Survive ile ABD'de ilgi patlaması yaşayan Formula 1 de 2023'ten itibaren 'Günah Şehri'ne ziyarete gelecek. Vegas her şeyin en görkemlisini ve etkileyicisini yapmayı sevdiği için üç gün boyunca -üstelik nüfusun normal zamandan yüzde 50 fazla olduğu hafta sonunda- Strip'i F1 yarışlarına ayıracağını açıkladı. Yaklaşık altı milyonun büyük oranda bulunduğu tek ana cadde zaten devasa bir ulaşım sorunu iken bu caddeyi tamamen yarışa ayıracaklar. Elbette iki yanda Vegas'ın o şaheser 'kasaba otellerinin' pencerelerinden canlı izleme fırsatı ile. Geceleri Vegas ortalama bir Amerikan şehrinden kişi başına iki buçuk kat daha fazla elektrik harcıyormuş. O atmosferi yaratmak için akılalmaz bir seviyede ışık, led ekran kullanımı var. O yüzden aslında tam manasıyla hava kararmıyor Vegas'ta. O ışıkların altındaki eğlence listesine artık spor da eklendi. Ve Formula 1 ile birlikte spor da Vegas'ın neredeyse sınırsız eğlence menüsünün tam bir parçası olacak. Bir zamanlar mafyanın yönettiği, kumar ve kolay evliliğin merkezi olan 'Günah Şehri' artık legal bir 'Yetişkin Disneyland'ine dönüşümünü tamamladı.